Kunstmatige intelligentie, of AI, bestaat al tientallen jaren, maar pas recent — met de komst van AI zoals ChatGPT — heeft ze een bijna centrale plaats ingenomen in het leven van veel mensen. We horen er overal over, we raken geïnteresseerd, we vragen ons af hoe ze ons kan helpen en welke gevaren er zijn.
In dit artikel nodig ik je uit om te ontdekken hoe kunstmatige intelligentie en nieuwe technologieën, zoals virtualreality-headsets, de geestelijke gezondheidszorg kunnen transformeren. Of je nu gewoon nieuwsgierig bent, zelf hulp zoekt of een zorgprofessional bent: je vindt hier inzichten om deze hulpmiddelen en hun nut beter te begrijpen.
Stel je voor dat je je angst voor hoogtes in een virtuele wereld kunt aangaan, volledig veilig. Of dat je op elk moment kunt praten met een vriendelijke virtuele assistent, klaar om naar je te luisteren zonder ooit te oordelen. Wat een paar jaar geleden nog sciencefiction leek, wordt nu werkelijkheid.
En dat is goed nieuws: volgens de Wereldgezondheidsorganisatie lijdt 1 op de 8 mensen wereldwijd aan psychische stoornissen. Toch is er een schrijnend tekort aan professionals om aan al deze behoeften te voldoen. Psychologische zorg is vaak duur, tijdrovend, niet altijd terugbetaald, en veel mensen hebben niet de tijd of energie om een therapie te starten. In deze context is innovatie dringend nodig. AI en virtual reality openen nieuwe oplossingen om therapie toegankelijker en meer op maat te maken. Zo kan een app anonieme steun bieden, 24 uur per dag, zonder dat je je hoeft te verplaatsen, wat de stap naar hulp aanzienlijk vergemakkelijkt. Een andere mogelijkheid: het behandelen van fobieën in een virtuele omgeving, veiliger en minder belastend in tijd en stress.
Deze technologieën veranderen geleidelijk de manier waarop we geestelijke gezondheidszorg zien. Ten eerste vergroten ze de toegang tot behandelingen: zelfs iemand die geïsoleerd is of aarzelt om een therapeut te raadplegen, kan er op afstand van profiteren. Vervolgens maken ze therapie interactiever en persoonlijker: oefeningen kunnen live worden aangepast aan de reacties van de persoon, of er kan een op maat gemaakte omgeving worden gecreëerd. Tot slot is het voor sommige mensen minder intimiderend om met een AI te praten dan met een mens, omdat er geen angst is om beoordeeld te worden. Sommige patiënten zeggen dat ze zich vrijer voelen om zich toe te vertrouwen aan een “neutrale” robot dan aan een traditionele therapeut. Natuurlijk vervangen AI en VR de klassieke therapieën en zorg niet volledig, maar ze vullen ze aan en openen nieuwe manieren om zich beter te voelen en aan zichzelf te werken.
Kunstmatige intelligentie, of AI, is een computerprogramma dat in staat is bepaalde menselijke vaardigheden na te bootsen. Met andere woorden, het is alsof een machine geleerd heeft om te denken, bijna als een mens. AI kan bijvoorbeeld leren praten, schrijven, berekeningen maken of beelden herkennen. In tegenstelling tot klassieke software heeft AI de bijzonderheid dat ze kan verbeteren: ze kan door mensen getraind worden en soms zelfs zelfstandig leren, afhankelijk van de gegevens die ze ontvangt.
Zonder dat we het altijd beseffen, gebruiken we AI al dagelijks. Bijvoorbeeld:
Al dat is kunstmatige intelligentie!
Zelf gebruik ik AI heel veel in mijn dagelijks leven, vooral voor mijn studies en werk. Bijvoorbeeld: wanneer ik een sollicitatiebrief voor een stage moet schrijven, kost het me zonder AI makkelijk drie uur, terwijl ik er met AI’s hulp amper vijftien minuten over doe! En dit artikel? Wel, AI heeft me ook geholpen om het duidelijker, korter en makkelijker leesbaar te maken.
Virtual reality, of VR, is een technologie die een persoon onderdompelt in een kunstmatige wereld die door een computer wordt gecreëerd. Concreet zet je een speciale bril op, en hop — je wordt geprojecteerd in een driedimensionaal universum, alsof je er echt bent.
Deze virtuele wereld kan lijken op een echte plek, zoals een straat of een bos, of juist volledig denkbeeldig zijn. De ervaring richt zich vooral op zicht en gehoor: je ziet een 360°-landschap rondom je, je hoort bijpassende geluiden, en je hersenen worden voor de gek gehouden… ze geloven dat je er echt bent!
Om van VR te profiteren gebruik je een VR-headset. Binnenin zitten kleine 3D-schermen voor elk oog, die diepte creëren. Sensoren volgen de bewegingen van je hoofd, dus als je je hoofd naar links of rechts draait, volgt de virtuele scène exact, net als in het echte leven.
