Introductie
“Het lichaam draagt de littekens van wat de geest niet aankan.” Deze prachtige uitspraak van Alice Miller, psycholoog gespecialiseerd in jeugdtrauma, vat perfect de essentie van somatische therapie samen. We hebben het allemaal wel eens meegemaakt: buikpijn voor een stressvolle afspraak, eczeem dat zonder duidelijke reden terugkomt, spanningen in onze rug als de dagen te zwaar worden. Ondanks behandelingen komen de klachten terug… als een signaal.
Voor mij is het mijn huid die spreekt. Als ik slecht slaap, gestrest, verdrietig of uitgeput ben, reageert ze meteen. Puistjes verschijnen soms van de ene op de andere dag. En niets kalmeert ze echt… behalve als ik me beter voel.
Het lichaam heeft zijn eigen manier om ons iets te vertellen. Het drukt uit wat we zelf moeilijk onder woorden kunnen brengen: dat we verdrietig zijn, overprikkeld, of te veel opkroppen. Somatische therapieën beginnen precies bij deze lichaamstaal. Ze nodigen ons uit om te luisteren naar wat ons lichaam allang weet.
Aan iedereen die spanning, stress of pijn voelt die moeilijk uit te leggen is — dit artikel helpt je somatische therapieën beter te begrijpen.
Wat zijn somatische therapieën?
Definitie Somatische therapieën, ook wel lichaamsgerichte therapieën genoemd, zijn methodes die lichaam en geest samen behandelen. Het doel is om de verbinding tussen lichaam en geest te herstellen. Het draait dus niet alleen om praten over problemen, maar ook om oefeningen waarbij je beweegt, spanning leert herkennen, en inzicht krijgt in hoe emoties zich uiten in je lichaam.
Bijvoorbeeld: door beter te voelen wat je lichaam ervaart, spanningen te herkennen en los te laten, kun je geleidelijk bevrijd raken van stress, zware emoties of pijnlijke herinneringen die je fysieke en emotionele balans verstoren.
Waarvoor kunnen ze helpen? Somatische therapieën kunnen ondersteuning bieden bij trauma, depressie, angst, stress, verslaving, seksuele problemen en somatoforme stoornissen. Dat laatste betekent dat je fysieke klachten hebt — zoals pijn of vermoeidheid — maar dat artsen geen duidelijke lichamelijke oorzaak vinden. Die klachten zijn reëel, maar hangen vaak samen met stress of emoties. In dat geval kan somatische therapie een waardevolle hulp zijn.
Werken somatische groepstherapieën echt? Wat zegt de wetenschap?
Groepstherapieën met een somatische insteek hebben iets diep menselijks. Samen in één ruimte zijn helpt om te voelen dat je er niet alleen voor staat. Er ontstaat een gedeeld lichaamsbewustzijn: we herkennen onszelf in de gebaren, stiltes en zuchten van anderen. Alleen al dat gedeelde gevoel kan opluchten.
In zulke groepen wordt afgewisseld tussen beweging (ademhaling, stretchen, aarding, dans…) en momenten van uitwisseling. De focus blijft op het lichaam. Wat komt er los? Wat houdt het vast? Wat drukt het uit? En samen leren we van elkaar: een houding, een beweging of een woord kan iets in gang zetten.
Maar zijn die positieve gevoelens ook wetenschappelijk onderbouwd? Ja!
Therapiegroep vs. Steungroep: een belangrijk onderscheid
Een therapiegroep wordt geleid door een zorgprofessional (zoals een psycholoog), met een duidelijk kader, doel en methodiek. De therapeut begeleidt het proces en stelt soms oefeningen voor.
Een steungroep is informeler, vaak geleid door ervaringsdeskundigen. Er is geen vast therapeutisch kader, maar wel een veilige plek voor uitwisseling en solidariteit. Geen therapie in de klassieke zin, maar wel diep helend.
Beide benaderingen vullen elkaar goed aan: steun bevordert erkenning, therapie helpt om dieper te verwerken.
Wat zijn alternatieve ruimtes?
Alternatieve ruimtes in de geestelijke gezondheidszorg zijn warme, toegankelijke plekken voor mensen die psychisch worstelen. Het zijn geen klassieke praktijken, maar plaatsen waar je activiteiten, ondersteuning, en collectieve zorg vindt — zoals creatieve ateliers, wandelgroepen, of gedeelde leefruimtes.
Sommige vinden plaats in de natuur, andere via online platformen met therapie op afstand. Het doel? Isolement doorbreken, mensen opnieuw verbinden, en een menselijke visie op mentaal welzijn bevorderen.
Somatische therapie in alternatieve ruimtes
De kracht van somatische therapieën is dat ze zich makkelijk laten integreren in deze settings. Denk aan sessies in het bos, bij een meer of in een tuin. De natuur kalmeert ons zenuwstelsel, verlaagt stress en helpt ons ontspannen.
De wetenschap bevestigt dit:
Buiten zijn, wandelen, tuinieren, mediteren… het helpt ons vertragen, voelen en opnieuw verbinden met het hier-en-nu. De helende kracht van de natuur versterkt die van de somatische therapie.
Besluit
Wil je somatische therapieën ontdekken of een groep vinden waarin je lichaam en geest opnieuw met elkaar in contact komen? Bekijk dan onze lijst met beschikbare groepen. Zorg goed voor jezelf — en weet dat je er niet alleen voor staat.
Camille Cuny
